wpress
Yusuf Özkan –
Türkiye, NATO Genel Sekreterliği için aday olan Hollanda Başbakanı Mark Rutte’yi desteklediğini ittifak üyelerine bildirdi.
Bu gelişme Brüksel’deki NATO kaynakları tarafından da teyit edildi.
Hollanda medyasına göre, ittifak içinde önemli bir konumda olan Türkiye’nin desteği, Rutte’nin NATO Genel Sekreteri olması yolunda oldukça önemli bir adım.
ABD, İngiltere ve Almanya’nın da aralarında bulunduğu 28 NATO üyesi, Rutte’nin adaylığını desteklediklerini açıklamıştı.
Anadolu Ajansı, Türkiye’nin de Rutte’nin adaylığına destek vereceğini örgütün diğer üyelerine bildirdiğini yazdı.
Türkiye ile birlikte NATO’nun 32 üyesinden 29’u, Mark Rutte’nin genel sekreterliğine onay vermiş oldu.
Hollanda Başbakanı’nın şimdi sadece Macaristan, Slovakya ve Romanya’yı ikna etmesi gerekiyor.
İttifak içinde kararlar oybirliğiyle alındığı için, bu üç ülkenin desteğinin alınması şart.
Romanya, NATO Genel Sekreterliği için, Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis’i aday gösterdi.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban ise, daha önce ülkesindeki LGBT+ karşıtı uygulamalar nedeniyle sert eleştirilerde bulunan Rutte’nin adaylığına karşı çıkıyor.
Romanya, Macaristan ve Slovakya’yı ikna çabaları nasıl ilerleyecek?
Washington’da 9-11 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilecek NATO liderler zirvesine kadar, yeni genel sekreter adayı üzerinde anlaşma sağlanması hedefleniyor.
Hollanda medyasına göre Rutte, desteğini talep etmek için Orban’ı ziyaret etmeyi düşünmüyor.
Bu nedenle Romanya, Macaristan ve Slovakya’nın ikna edilmesi için ABD başta olmak üzere diğer NATO üyesi ülke liderlerinin bir “ikna süreci” yürüteceği belirtiliyor.
Brüksel’deki kaynaklara göre, Mayıs ayı sonunda Prag’da yapılacak NATO Savunma Bakanları gayrı resmi toplantısında da öncelikli gündem, Rutte’nin adaylığına destek vermeyen 3 ülkenin ikna edilmesi olacak.
Türkiye nasıl ikna edildi?
Rutte, geçen Cuma günü, bilet parasını cebinden ödediği tarifeli uçakla İstanbul’a giderek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ndan destek istemişti.
Hollanda Başbakanı, “dostum” dediği Erdoğan’la son derece olumlu bir görüşme gerçekleştirdiklerini söylemişti.
Erdoğan, görüşme sonrası Rutte’ye “iyi şanslar” dileyerek, somut bir görüş açıklamamıştı.
Türkiye, görüşme öncesinde yeni genel sekreterin, terörle mücadele konusundaki hassasiyetlerinin dikkate alınması ve ittifak içinde Yunanistan-Kıbrıs ilişkileri konusunda tarafsızlık sergilemesi gerektiği mesajını dile getirmişti.
Görev süresi Ekim 2024’e kadar 1 yıl uzatılan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in yerine geçecek ismin, ittifakın 75. kuruluş yıldönümü olan 4 Nisan’da açıklanması bekleniyordu.
Ancak, Türkiye, Macaristan, Romanya ve Slovakya’nın, Rutte konusundaki tavrının netleşmemesi nedeniyle, bu kararın açıklanması 9 – 11 Temmuz’daki zirveye bırakıldı.
Mark Rutte kimdir?
Hollanda’da liberal sağ eğilimli Özgürlük ve Demokrasi İçin Halk Partisi (VVD) saflarında politikaya atılan Mark Rutte, 14 Ekim 2010 tarihinden bu yana Başbakanlık görevini yürütüyor.
57 yaşındaki Rutte, Hollanda tarihinde en uzun süre Başbakanlık koltuğunda oturan siyasetçi.
Rutte başkanlığındaki 4. koalisyon hükümeti, yeni iltica ve göç planı konusundaki anlaşmazlık nedeniyle 7 Temmuz 2023’te düşmüştü.
Rutte, bu gelişmenin ardından aktif siyasete veda ettiğini belirterek, VVD liderliğinden istifa ettiğini duyurmuştu.
Kongrede parti liderliğini Dilan Yeşilgöz’e devreden Rutte, yeni hükümet kurulana değin Başbakanlık görevine devam ediyor.
Hollanda’da 22 Ekim’de erken yapılan genel seçimden aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) birinci olarak çıkmıştı.
Ancak Geert Wilders liderliğindeki partinin tek başına hükümeti kuracak çoğunluğu elde edememesi nedeniyle, dört partili sağ koalisyon seçeneği ortaya çıkmıştı.
PVV ve VVD’nin de aralarında bulunduğu sağ partiler arasında koalisyon pazarlıkları yaklaşık 5 aydır sürüyor.
Bu nedenle Rutte başkanlığındaki geçici hükümet görevine devam ediyor.
NATO nedir?
Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü (NATO), 1949 yılında Sovyetler Birliği’ne karşı bir blok oluşturmak amacıyla, ABD, İngiltere, Kanada ve Fransa’nın da aralarında olduğu 12 ülke tarafından kuruldu.
NATO’nun güney kanadını en güçlü ülkesi konusundaki Türkiye, ittifaka 1952 yılında üye oldu.
Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılmasından sonra, Arnavutluk, Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Romanya, Litvanya, Letonya ve Estonya gibi Doğu Avrupa ülkeleri de NATO’ya katıldı.
NATO, ittifakın 5. maddesi uyarınca, üye ülkelerden birinin saldırıya uğraması halinde diğerlerinin savunma için ona yardım etmesi ilkesine dayanıyor.
İttifakın kendine ait bir ordusu bulunmuyor. Kriz durumunda üye ülkeler toplu askeri eylemler gerçekleştirebiliyor.
Üye ülkeler aynı zamanda ortak askeri tatbikatlar düzenliyor.
NATO tarafından “müttefiklerin güvenliğine yönelik en kayda değer ve doğrudan tehdit” olarak değerlendirilen, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası, Finlandiya ve İsveç’in de katılımıyla, ittifakın üye sayısı 32’ye yükseldi.
Alfabetik sıraya göre NATO üyesi ülkeler şunlar:
ABD, Almanya, Arnavutluk, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İspanya, İsveç, İtalya, İzlanda, Kanada, Karadağ, Kuzey Makedonya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye, Yunanistan.
